Атӑлӑн Шупашкарӑн Мускав районӗнчи ҫырӑнӗнчен кимӗсене тӗп хулан тепӗр районне, Гремячево текеннине, куҫарасшӑн.
Кимӗсене ҫырана ҫирӗплетнӗ лартнӑ территорире лартма юраманни пирки ҫутҫанталӑка сыхлакан прокуратура та кимӗ хуҫисене пӗлтернӗ иккен. Унтан та ытларах — прокуратура кимӗсем Атӑлӑн ҫыранӗнче саккунлӑ мар майпа ларнине ҫирӗплетме суда та тавӑҫпа тухнӑ. Тӳре те тивӗҫлӗ йышӑну кӑларнӑ. Кунсӑр пуҫне Ҫутҫанталӑк министерстви, Строительство министерстви тата хула администрацийӗ кимӗ хуҫисене вӑл вырӑнтан куҫарасшӑн иккен.
Кимӗ хуҫисем Гремячево тӑрӑхне куҫас килменнине депутатсенчен те пулӑшу ыйтаҫҫӗ иккен. Вӗсем Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашне ҫитнӗ. Гремячево текен района каяс килменнисем «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей» партие тӗмсӗлеҫҫӗ иккен. Анчах саккунлӑ йышӑнӑва вӑл та пӑрахӑҫлаттараймӗ.
Шупашкарти К. Иванов ячӗллӗ вулавӑшра «Поэзи ҫӑлтӑрӗ» ятпа сӑвӑ хитре калакансен хулари конкурсӗн финалӗ иртнӗ. Ӑна тӗп хулан культура управленийӗ тата Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ йӗркеленӗ.
Финала суйламалли турсем маларах Ленин, Калинин тата Мускав районӗсенче иртнӗ. Вӗсем К. Ивановӑн сӑввисене хитре каланипе тупӑшнӑ. Финала 16 ача тухнӑ. Вӗсен хушшинче вӑтам шкулта вӗренекенсем кӑна мар, машина тӑвакансен тата механикӑпа технологи техникумӗсен, «ТрансСтройТех» техникумра ӑс пухакансем те пулнӑ.
Ачасен пултарулӑхне хаклакан тӳресен йышне Светлана Асамат тата Галина Петрова сӑвӑҫсем, ЧР Писательсен союзӗн пайташӗ Любовь Петрова, «Республика» хаҫат директорӗ Лидия Михайлова кӗнӗ.
Чӑвашла сӑвӑ калакансенчен кӗҫӗн ҫулхисенчен Салампи Прокопьева, Андрей Баранов тата Ксения Гурьянова палӑрнӑ. Вырӑсла калакансенчен — Анастасия Белова, Дарья Седойкина, Дарья Гурьянова.
Вӑтам ҫулхисенчен Ангелина Васильева, Кристина Иванова тата Николай Иванов чӑвашла хитре каланӑ. Вырӑсла сӑвӑ хитре калакансем — Петр Якимов, Александр Капитонов тата Никита Моряков.
ЧР Прокуратури республикӑри шкулсенче ачасене мӗнле апатлантарнине тӗрӗсленӗ. Йӗркене пӑснине сахал мар тупса палӑртнӑ-мӗн.
Республикӑри хуласемпе районсенчи шкул апатланӑшӗсенче порцие пӗчӗклетни ҫиеле тухнӑ. Вӑтамран ку кӑтарту 25 процентпа танлашнӑ. Хӑш-пӗр шкулта вара ку 30% (Йӗпреҫ районӗ), 50% (Шупашкарти Мускав районӗ) танлашнӑ. Улатӑр районӗнчи хӑш-пӗр шкулта икӗ хут ҫитерме те пӑрахнӑ. Ачасем унта ирхине апатланмаҫҫӗ.
Тата хӑш-пӗр ҫимӗҫе йӳнӗреххисене туянни ҫиеле тухнӑ. Улатӑр, Патӑрьел, Етӗрне, Хӗрлӗ Чутай районӗсенче рационран сӗте, тӑпӑрча, ҫӑмартана, улма-ҫырлана, сӗткене, пулӑпа какай таврашне пачах кӑларнӑ-мӗн.
Шкулсем таварпа тивӗҫтерекен организацисемпе килӗшӳ тунӑ ҫӗрте йӗркене пӑсни те тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Ку — Вӑрнар тата Ҫӗрпӳ районӗсенче.
Канаш, Комсомольски, Красноармейски районӗсенче апатлану хакне ашшӗ-амӑшне систермесӗр хӑпартнӑ иккен. Улатӑрта аслисене каламасӑрах картточкӑсемпе тӳлеттерме пуҫланӑ.
ЧР Прокуратури пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗрӗслевре йӗркене пӑснӑ 150 ытла тӗслӗхе тупса палӑртнӑ.
Кун пирки вӑл акан 2-мӗшӗнче Шупашкарта ирттернӗ тӗлпулура пӗлтернӗ. Раҫҫей Патшалах Думин депутачӗ халӑхпа Шупашкарти Мускав районӗн администраци залӗнче тӗл пулнӑ.
Сӑмах илнӗ хыҫҫӑн Валентин Сергеевич КПРФ ӗҫӗ пирки каласа панӑ. Ҫавӑн пекех Раҫҫейӗн экономикӑри йывӑрлӑхӗсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ. КПРФ палташӑхӑн тулаш политикипе килӗшет имӗш, анчах шалти либераллӑ экономика политикипе ниепле те килӗшесшӗн мар. Уйрӑмах ҫӗршывран илсе тухакан укҫа-тенкӗ калӑпӑшӗ пӑшӑрхантарать вӗсене. Йывӑрлӑхсене палӑртнӑ май Валентин Шурчанов КПРФ хатӗрленӗ кризиспа кӗрешмелли мерӑсен йышӗпе паллаштарнӑ. Парти шухӑшӗпе вӗсен сӗнӗвӗсем ҫӗршыври экономикӑн лару-тӑрӑвне самай лайӑхлатмалла имӗш.
Халӑх ыйтӑвӗсем ҫине хуравланӑ май Валентин Сергеевич авӑн уйӑхӗнчи пулас суйлава хутшӑнма планлани пирки пӗлтернӗ. Хӑй вӑл ҫак ҫемҫе пукана 1997 ҫултанпа йышӑнас тӗлӗшпе кӗрешет. 2001 ҫулхи суйлавра ӗмӗчӗ пурнӑҫланни патне те ҫитнӗччӗ ӗнтӗ — ун чухне вӑл Николай Фёдоровпа танах сасӑ пухнӑччӗ. Кӑшт кӑна ҫитейменнипе ҫеҫ унта ларайман.
Килсӗр-ҫуртсӑр йытӑсем республикӑри кашни ялтах пур. Юлашки вӑхӑтра вӗсем уйрӑмах ӗрченӗ пулмалла. Ара, саккун ҫапкаланчӑксене ятарлӑ ирӗк илмесӗр тытма, пеме чарать. Йытӑсем вара ӗрчеҫҫӗ, ҫынсене тапӑнаҫҫӗ… Нумаях пулмасть Шупашкар районӗнчи Попой ялӗ ҫывӑхӗнче те килсӗр йытӑсем йышланни, вӗсем ҫынсене тапӑнни пирки пӗлтернӗччӗ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков килсӗр-ҫуртсӑр йытӑсене тытмалли ҫӗнӗ хака палӑртнӑ. Документра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫапкаланӑк пӗр йытӑна тытмашкӑн 568 тенкӗ те 13 пуса ларӗ.
Сӑмах май, ҫак кунсенче Шупашкар хулинчи Мускав районӗнчи Чантӑр ялӗнче «Спецавтохозяйство» АУО ӗҫченӗсем килсӗр-ҫуртсӑр йытӑсене тытма тухнӑ. Вӗсем иккӗшне тытнӑ. Ҫакна ӗҫченсем ялти халӑх ыйтнипе тунӑ.
Чӳк уйӑхӗн 15-16-мӗшӗсенче Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче чӑваш кӗвви янӑранӑ. Унта республика шайӗнче ҫамрӑк юрӑҫсен «Шуҫӑм» I конкурсӗ иртнӗ. Конкурсҫӑсем сцена ҫинче чӑваш композиторӗсен хайлавӗсене шӑрантарнӑ.
Шупашкар хулин Мускав район администрацийӗн пресс-релизӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна наци кӗвӗ ӳнерне сыхласа хӑварас, ӑна аталантарас тӗллевпе ирттернӗ.
Конкурс «Фортопиано» (соло), «Халӑх инструменчӗ» (соло), «Академи вокалӗ» (соло), «Пӗтӗмӗшле фортопиано» (соло), «Хор юрлани» номинацисемпе иртнӗ. Кашни конкурсҫӑ чӑваш композиторӗсен икӗ тӗрлӗ хайлавне юрланӑ. Унта Шупашкарти, Улатӑрти, Ҫӗрпӳри вӗренекенсемпе студентсем, Шупашкарти Ф.П.Павлов ячӗллӗ музыка училищин, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институчӗн, Шупашкарти 54-мӗш шкул, Шупашкарти ача-пӑча музыкин 3-мӗш шкулӗн вӗренекенӗсем хутшӑннӑ.
Шупашкарти Мускав районӗнче ҫуралнӑ ачасене сайра тӗл пулакан ят параҫҫӗ. Нумаях пулмасть унта Стефания, Архелия, Магомед ҫуралнӑ.
Шупашкарти Мускав район администрацийӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 2786 ачана регистрациленӗ. Вӗсенчен 1438-шӗ — арҫын ачасем. Арҫын ачасене ытларах Максим, Иван, Михаил ят параҫҫӗ иккен. Хӗрачасене ытларах Мария, Дарья, Виктория ят хураҫҫӗ.
Мускав районӗнче сайра тӗл пулакан ятсене те регистрациленӗ. Стефанийӑпа Архелийӑсӑр пуҫне Радмила ятлӑ хӗрача та пур иккен. Арҫын ачасен йышӗнче сахал тӗл пулакан ятсем — Ильяс, Радомир, Магомед, Назарий.
Шупашкарти Анисимов урамӗнчи 4-мӗш ҫурт ҫумӗпе ҫул тума шут тытнӑ. Ӑна ахаль те виҫӗ енчен ҫул хупӑрланине кура ҫавӑнта пурӑнакансем ку шухӑша тарӑхса йышӑннӑ иккен. Район администрацийӗпе калаҫу ирттерни те «ҫимӗҫне кӳмен» имӗш.
— Акӑ пирӗн ҫурт. Акӑ хула ҫулӗ иртет. Тепӗр енпе каллех ҫул выртать, — пӳрнепе тӳллесех ӑнлантараҫҫӗ иккен унта пурӑнакансем. Машинӑсем хӗрӳ ҫӳренӗ вӑхӑтра ҫуран иртесси уйрӑмах нушаллӑ.
Апла пулин те пурте апла шухӑшламаҫҫӗ иккен. Ҫурт комитечӗн ертӳҫи Галина Елисеенко шучӗпе ҫул тӑвассине ҫынсене пӗлтерме тивӗҫ мар. «Хӑть трактор айне кӗрсе выртӑр, хӑть ун урапи айне. Ҫак ҫула тӑвассине эпир чармӑпӑр», — тет иккен вӑл.
Ҫӗнӗ ҫул ытлашши тесе никам та каламасть иккен-ха. Ӑна туса пӗтерессе кӳршӗллӗ 8-мӗш ҫуртра пурӑнакансем уйрӑмах кӗтеҫҫӗ иккен. Йӗркеллӗ ҫул ҫуккине пула вӗсем тӑватӑ теҫетке ҫул асапланаҫҫӗ-мӗн. Кӗрсе-тухма ҫукранах ни тухтӑр машинин, ни пушар службин кӗрсе тухма май ҫук иккен. «Япала илсе килесси те чӗр нуша», — тесе калать-мӗн унта пурӑнакан Арнольд Матисон ятлӑ ҫын.
Шупашкарти Мускав районӗнче ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 2538 ачана шута илнӗ. Нумаях пулмасть, авӑн уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, Анголӑран Чӑваш Ене вӗренме килнӗ арҫынпа хӗрарӑм хӑйсен 1-мӗш ачине регистрациленӗ.
Вӗсем — И.Н.Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн студенчӗсем. Ҫак кунсенче кун ҫути курнӑ хӗрачана Карла ят панӑ. Ҫамрӑксене ача ҫурлани ҫинчен ӗнентерекен свидетельствӑсӑр пуҫне Мускав район администрацийӗ саламлӑ открытка тыттарнӑ.
Ҫак кунсенче Шупашкарти Мускав районӗнче вырнаҫнӑ «Созвездие» (чӑв. ҫӑлтӑр ушкӑнӗ) ача пахчинче «Чӑваш пӳрчӗ» пӗчӗк музей уҫӑлнӑ. Унта ачасем тӑван халӑхӑмӑрӑн авалхи йӑли-йӗркипе тата пурнӑҫӗпе паллашма пултараҫҫӗ.
Музей тӗллевӗ — ачасенче ӑс-хакӑлпа этеплӗх туйӑмӗсене аталантарасси, тӑван халӑхӑмӑр ламран лама пухнӑ пуянлӑха вӗсем патне ҫитересси теҫҫӗ. Халӑхӑн сӑмахлӑхӗпе — ваттисен сӑмахӗсемпе, тупмалли юмахӗсемпе, юмах-халапӗпе тата ыттипе — паллаштарассине те музей йӗркелекенсем пӗчӗкрен пуҫламалла тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Сӑнсем (2)
+0.3 °C